هرس بوته گوجه فرنگی گلخانه ایی می تواند به حفظ سلامتی گیاه کمک و سبب افزایش تولید و بهبود عملکرد گیاه گردد. فرآیند هرس شاخه های گوجه فرنگی کار ساده و آسانی است و نیاز به ابزار خاصی برای شروع کار نخواهد داشت.
گوجهفرنگی با نام علمی Lycopersicom esculentum از خانواده بادمجانیان بر دو نوع رشد محدود (Determinate) و رشد نامحدود (Indeterminate) است که اولی ویژه کشت مزرعه و دومی ویژه کشت گلخانهای است. در ارقام رشد نامحدود گلخانهای به منظور تسریع و افزایش در تولید، تولید محصول باکیفیتتر، توزیع مناسبتر نور در گلخانه، کاهش گسترش آفات و بیماری در گلخانه و ایجاد تعادل بین رشد رویشی و زایشی اقدام به هرس بوته مینمایند.
قبل از حذف هر شاخه از گیاه گوجه فرنگی، آن بخش از گیاه را بین انگشت شست و انگشت اشاره نگه داشته، سپس آن را جدا کنید. با حرکت آن بخش گیاه گوجه فرنگی به عقب و جلو ساقه را از گیاه جدا کنید.
اکثر قسمت های گیاه گوجه فرنگی باید به سادگی چیده شوند.
برای هرس گیاه گوجه فرنگی به قیچی نیاز نیست. اگر بخش خیلی بزرگ از گیاه باشد که نتوان آنرا با دست جدا نمود به قیچی نیاز پیدا می کنید.
استفاده از قیچی آلوده مثال استفاده از سرنگ آلوده برای انسان ها می باشد.
اگر قیچی هرس آلوده باشد، می تواند آلودگی را به گیاه منتقل کند. بنابراین قبل از عملیات هرس گوجه فرنگی، قیچی هرس را ضد عفونی نمایید. البته اگر یکی از بوته های گوجه فرنگی، بیمار باشد عفونت به قیچی منتقل شده و باز امکان سرایت به گیاه دیگر وجود دارد.
تیغ ریش تراش هم یکی از ابزار دم دستی است که می توانید به جای قیچی استفاده کنید
عملیات هرس بوتههای گوجهفرنگی در دو مرحله و از زمان انتقال نشاء به گلخانه انجام میگیرد: 1. هرس اولیه 2. هرس شاخههای فرعی. هرس اولیه زمانی انجام میشود که ارتفاع بوته به حدود 30 سانتیمتر رسیده باشد. هدف از این نوع هرس ایجاد ساقه قوی برای تولید محصول کافی از طریق حذف شاخههای فرعی و خوشه گلهای روی بوته تا ارتفاع 30 سانتیمتری است. در واقع با حذف شاخههای فرعی و خوشه گلها، مواد فتوسنتزی بوته به سمت مخزنهای جدید از جمله ساقه هدایت میشود و با افزایش قطر ساقه، ضمن افزایش استحکام بوته، میزان هدایت مواد مورد نیاز بوته از ریشه به سمت اندامهای هوایی در طول دوره رشد افزایش مییابد. مرحله دوم (هرس شاخههای فرعی) زمانی انجام میشود که ارتفاع بوتهها به بیش از 30 سانتیمتر رسیده باشد. این هرس که با هدف ایجاد تعادل بین رشد رویشی و زایشی و نهایتاً دستیابی به عملکرد بالا انجام میشود، ممکن است به روشهای مختلفی صورت بگیرد که مهمترین و کاربردیترین آن هرس دو شاخه است. در این روش پس از آنکه ارتفاع بوته به بیش از 30 سانتیمتر رسید (بوتهها در این مرحله تقریباً 4 برگی هستند)، جوانه انتهایی که در بالای برگ چهارم قرار گرفته است قطع میشود. با قطع جوانه انتهایی، دو جوانه جانبی که در دو طرف جوانه انتهایی قرار گرفتهاند شروع به رشد کرده و دو شاخه فرعی را ایجاد میکنند. این دو شاخه فرعی به روی دو قیم در طرفین بوته هدایت میشود و به آنها اجازه داده میشود 30 تا 40 سانتیمتر رشد کنند. در این نقطه دوباره جوانه انتهایی هر شاخه فرعی قطع شده و به دو جوانه جانبی آن اجازه رشد داده میشود. در این حدفاصل (بر روی هر شاخه فرعی) 3 تا 4 برگ به همراه یک خوشه گل نگه داشته میشود. این روند تا رسیدن ارتفاع بوته به ارتفاع مفید گلخانه ادامه پیدا میکند. در این نقطه جوانه انتهایی حذف شده و به بوته اجازه رشد بیش از این مقدار داده نمیشود. اکنون وقت آن است که گلهای تشکیل شده در روی هر بوته به میوه تبدیل شوند
مزایای هرس گوجه فرنگی:
گذشته از اینکه دراثر هرس اولین برداشت گوجه فرنگی یک تا دو هفته زودتر انجام می گیرد مقدارمحصول نیز در اثر این عمل زیاد تر می شود .
۱– هرس باعث ازدیاد محصول می شود .
۲– از بوته یک شاخه بطور نسبی بیش از بوته چند شاخه محصول برداشت می شود.
٣– بستن بوته به قیم نیز مقدار محصول را زیاد می کند .