پیت ماس در واقع خزه ی مرده ای است که مراحل اولیه تجزیه شدن را رد کرده است.

خزه ها گیاهانی بسیار سر سخت هستند، که در شرایط آب و هوایی سرد و خشک میتوانند رشد کنند و پس از مردن روی هم انباشته میشوند. پس از هزاران سال انباشته شدن خزه های مرده بر روی یکدیگر، باتلاق های خزه ای تشکیل می شوند. رشد خزه ها بر روی این باتلاق ها متوقف نمیشوند! لذا همواره سطح بالای باتلاق های خزه ای پوشیده از خزه های جوان میباشد و خزه های مرده به درون باتلاق فرو میروند.

این باتلاق های خزه ای را خشک میکنند و خزه های مرده درون آن را بسته بندی میکنند و در بسته بندی هایی بنام پیت ماس به فروش میرسانند.

در دهه ی 1940 پیت ماس به کشاورزی ورود کرد و برای اصلاح ساختار خاک در مناطق خشک مورد استفاده قرار گرفت.

امروزه پیت ماس به عنوان بستر کشت مناسب هیدروپونیک، تولید نشا و تولید قارچ بسیار پرکاربرد میباشد.

نگاه علمی به پیت ماس

تا کنون 380 گونه خزه در جهان شناسایی شده اند که یکی از آنها اسفاگنوم ( sphagnum ) نام دارد. عمده معادن پیت ماس از این گونه تشکیل شده است، به طوریکه اصطلاح پیت ماس و اسفاگنوم در محافل علمی به جای یکدیگر مورد استفاده قرار میگیرد. پیت (peat) به هر گونه بقایای گیاهی در حال تجزیه شدن اطلاق میشود. ماس (moss) به معنای خزه هست و شامل همان 380 گونه شناسایی شده میباشد. پیت ماس (peatmoss) به خزه های اسفاگنوم که در باتلاق های خزه ای (peat bugs) انباشته و تجزیه شدند اطلاق میشود.

10 حقیقت در مورد پیت ماس که باید بدانید :

• قابل تولید نیست.

پیت ماس قابل تولید توسط انسان نیست. بلکه مناطق بسیار محدود و خاصی در جهان وجود دارند که دارای معادن پیت ماس میباشند.

• مانند تانکر ذخیره آب هست.

پیت ماس میتواند تا 25 برابر وزن خودش آب ذخیره کند و این آب را به مرور از دست میدهد و بستر کشت را مرطوب نگه میدارد.

• مواد معدنی را ذخیره میکند.

الیاف پیت ماس این قابلیت را دارند که مواد معدنی را درون خود ذخیره کنند. در حالت عادی با آبیاری بستر کشت مقدار زیادی از مواد معدنی داخل بسار در آب حل میشوند و از دسترس گیاه خارج میگردند، یا وقتی که به گیاه کود داده میشود بخش اعظمی از کود از بستر عبور کرده و همراه با آب از کف گلدان خارج میشود. الیاف پیت ماس این مواد معدنی را همراه با آب در خود ذخیره میکنند و به مرور در اختیار ریشه گیاه قرار میدهند.

• ذاتا مواد معدنی ندارد.

پیت ماس طبیعی پس از استخراج، حاوی مواد معدنی زیادی نیست، مگر اینکه در مرحله ی فرآوری به آن مواد معدنی اضافه کنند، که به اصطلاح به آن پیت ماس غنی شده گفته میشود.

پیت ماس غنی شده دارای قیمت بالاتری نسبت به پیت ماس غنی نشده دارد.

• دارای خاصیت اسیدی میباشد.

پیت ماس بستر کشت را اسیدی میکند و برای گیاهان علاقه مند به محیط اسیدی، مناسب است. ( توجه کنید اگر گیاه شما علاقه مند به محیط بازی میباشد باید پیت ماس را با مواد بازی ترکیب کنید تا Ph بسیار را بالا ببرید.)

• به تنهایی در بستر کشت استفاده نمیشود.

معمولا پیت ماس با پرلیت، کوکوپیت و یا خاک برگ ترکیب میشود و بین 1/3 تا 2/3 بستر کشت را شامل میشود.

• پیت ماس متراکم نمیشود.

این خاصیت نه تنها وضعیت خاک بستر را بهبود میبخشد، بلکه باعث میشود تا سالها نیازی به تعویض خاک بستر نداشته باشید. عدم تراکم پیت ماس ضمانت تهویه مناسب بسترکشت و سلامت ریشه گیاه میباشد.

• ضدباکتری و قارچ کش طبیعی میباشد.

در جنگ های جهانی اول و دوم برای بهبود وضعیت زخم های سربازان از پیت ماس استفاده میکردند. چون هم زخم هارا مرطوب نگه میداشت، هم ضد باکتری و قارچ بود و مانع عفونت زخم ها میشد. این ویژگی، پیت ماس را برای تولید نشا ایده آل کرده است. چون چالش بزرگ تولیدکنندگان نشا، مبارزه با بیماری ها و قارچ در دوران اولیه رشد گیاه هست.

• ذاتا هیچگونه تخم علف هرز یا آفت ندارد.

محیط اسیدی پیت ماس باعث میشود که عاری از هر گونه علف هرز و آفات باشد.  (معمولا کمپوست ها حاوی تخم علف هرز و آفات هستند و برای نشا کاری استفاده نمیشوند.)

• معادن پیت ماس منابع تجدید ناپذیر است.

از آنجا که تجزیه پیت ماس در شرایط بی هوازی صورت میگیرد. این فرآیند بسیار آهسته هست. و سالیانه فقط 1 میلیمتر به عمق معادن پیت ماس اضافه میشه، لذا هزاران سال طول میکشد تا یک معدن پیت ماس به وجود بیاید. از این رو در دسته منابع تجدید ناپذیر طبقه بندی میشود.

انواع پیت ماس از نظر رنگ :

پیت ماس سفید

پیت ماس قهوه ای

پیت ماس سیاه

همانطور که گفته شد با گذشت زمان باتلاق های خزه عمیق میشوند و عمق معادن پیت ماس به مرور افزایش میبابد. قسمت های سطحی که مدت زمان کمتری تحت پروسه تجزیه شدن بوده اند، رنگ روشن تر و قدمت کمتری دارند. عمیق ترین قسمت معدن دارای رنگ تیره ترین رنگ میباشد و هزاران سال قدمت دارد، که به آن پیت ماس سیاه میگویند. بر همین اساس پیت ماس به سه گروه سفید، قهوه ای و سیاه رنگ دسته بندی میشود. البته پیت ماس با رنگ سفید وجود خارجی ندارد و این تنها یک اصطلاح رایج میباشد که به قسمت سطحی معادن پیت ماس اطلاق میشود و رنگ واقعی آن، قهوه ای روشن میباشد.

در دهه ی 1940 پیت ماس به کشاورزی ورود کرد و برای اصلاح ساختار خاک در مناطق خشک مورد استفاده قرار گرفت.

مصارف پیت ماس

• خاک گلدان

تولیدکنندگان گل و گیاه معمولا پیت ماس را جهت اصلاح خاک خود در مخلوط با خاک برگ مورد استفاده قرار میدهند. از آنجا که پیت ماس ph اسیدی دارد، برای گیاهان اسیدی دوست ماندد بلوبری ایده آل تر است. برای گیاهانی که بسترکشت با ph بازی نیاز دارند، کمپوست ها گزینه بهتری میباشند. از آنجا که کمپوست ها استریل نمیباشند و ممکن است آلودگی داشته باشند، در صورت تمایل به استفاده از پیت ماس برای گیاهان باید از تعدیل کننده های ph بستر استفاده کرد.

از سوی دیگر چون پیت ماس متراکم نمیشود و همواره موجب زهکشی مناسب و هوادهی مناسب گیاه میگردد، لذا میتوان گلدان را تا زمانیکه فضای کافی برای رشد ریشه گیاه دارد تعویض نکرد.

• تولید نشا و مرحله ی جوانه زنی ( seedling )

گلدان های کوچک حاوی نشا : بهترین گزینه برای تولید نشا استفاده از ترکیب پیت ماس و کوکوپیت میباشد.

هر گیاهی در اولین مرحله زندگی خود بیشترین آسیب پذیری نسبت به بیماری ها و قارچ را دارد. همواره ایجاد محیطی استریل و عاری از بیماری یک چالش برای تولیدکنندگان نشا بوده است، تا بتوانند تلفات را به حداقل برسانند. پیت ماس از یک سو فاقد میکروارگانیسم های مضر، تخم آفات و علف های هرز میباشد، از سویی دیگر خاصیت ضدقارچی دارد. این ویژگی ها پیت ماس را ماده ای بسیار ارزشمند برای تولید نشا میکنند و در واقع همین ویژگی موجب شد تا با ظهور پیت ماس در کشاورزی تحولی بزرگ به وجود بیاید.

چالش دیگری که در تولید نشا وجود دارد آبیاری گیاهان و تعداد دفعات دقیق آبیاری میباشد. در بسترهای کشت معمولی باید سیکل مناسبی بین مرطوب بودن و خشک بودن ایجاد کرد تا گیاه علاوه بر جذب آب فرصت هواخوردن و تنفس هم داشته باشد. از آنجا که پیت ماس تا 20 برابر وزن خود آب ذخیره میکند میتواند بستر را برای مدت طولانی مرطوب نگه دارد و به مرور به ریشه گیاه آبرسانی کند. همزمان ساختار متخلخل پیت ماس شرایط تنفس ریسه گیاه را فراهم میکند، در نتیجه تعداد دفعات آبیاری شدیدا کاهش میابد و کنترل سیکل آبیاری-تنفس ریشه گیاه ساده تر میشود.

• کشت هیدروپونیک

در کشت هیدروپونیک از ترکیب پیت ماس، پرلیت و کوکوپیت استفاده میشود. درصد ترکیب این مواد بسته به شرایط محیطی منطقه کشت و نوع گیاه متفاوت میباشد. ولی به طور معمول هر چه آب و هوای یک منطقه خشکتر باشد مقدار پیت ماس مصرفی بیشتر خواهد شد. هر چه ریشه گیاه به تنفش بیشتری نیاز داشته باشد، مقدار پرلیت مصرفی افزایش پیدا میکند.

پیت ماس 300 لیتری پینداستراپ دانمارک

• یکی از مرغوب ترین بسترهای کشت دنیا میباشد، که از فرآوری خزه اسفاگنوم به دست می آید، و از جمله پر فروش ترین و مغذی ترین بسترهای کشت در قاره اروپا، آمریکا، روسیه و استونی میباشد.
• علاوه بر تغذیه ریشه، ظرفیت جذب و نگهداری آب بسیار بالایی دارد و به عنوان یک بستر مناسب برای کشت بذر، نشا و گیاهان زینتی و آپارتمانی به شمار میرود.
• یک محصول ضروری و پرکاربرد برای فضای سبز، بستر سازی و باغبانی حرفه ای میباشد و از تولیدات بسیار با کیفیت کشور دانمارک به شمار میرود.
• این محصول به صورت فشرده و در قالب های 55 کیلوگرمی و حجم 300 لیتر عرضه میگردد.