فارسی
انگلیسی
روسی
عربی
آبیاری گوجه فرنگی به صورت صحیح و به موقع برای رشد و جلوگیری از تنش آن امری ضروری و مهم است.
گوجه فرنگی از جمله محصولاتی است که کشاورزان با توجه به مصرف زیاد آن در صنایع غذایی تمایل زیادی به کشت این محصول دارند. از سوی دیگر این محصول نسبت به کمبود آب بسیار حساس بوده و هر گونه نقصان در تامین نیاز آبی گیاه منجر به کاهش شدید عملکرد آن می‌گردد.
در واقع عاملی که در پرورش گوجه فرنگی اهمیت ویژه ای دارد، شناسایی زمان آبیاری و اصول آبیاری و برنامه ریزی آبیاری آن است. استفاده از روش های آبیاری مناسب موجب کاهش مصرف آب و همچنین افزایش کیفیت محصول گوجه فرنگی و بالا رفتن میزان تولید آن می‌شود.
گوجه فرنگی با نام علمی Solanum Lycopersicum از خانواده بادمجانیان میباشد.
شناسایی زمان آبیاری گوجه فرنگی
روش های مختلف و نشانه های مختلفی برای شناسایی زمان آبیاری گوجه فرنگی وجود دارد، از جمله :
- علائم ظاهری گیاه ( پژمردگی برگ و یا ساقه گیاه، پیچ خوردگی برگ ها به سمت داخل، متوقف شدن یا رشد کم گیاه، زرد شدن برگ های پایینی و … )
- علائم ظاهری و آزمایش خاک ( خشک شدن و یا ترک خوردن 5 تا 7 سانتی متری بالای خاک، استفاده از دستگاه تانسیو متر و … )
- نیاز آبی گوجه فرنگی
از جمله عواملی که بر نیاز آبی گوجه فرنگی تاثیر می‌گذارند میتوان به منطقه و روش کشت، مرحله رشد گیاه، دما، رطوبت نسبی، تابش خورشید، سرعت باد و فاصله بین گیاهان اشاره کرد.
در گیاه گوجه فرنگی رطوبت خاک رطوبت خاک حداقل بایستی تا عمق 30 سانتی متری تامین شود.
عموما خاک‌های شنی ظرفیت حفظ رطوبت پایین و خاک‌های رسی قابلیت حفظ رطوبت بیشتری دارند.
راه‌حل‌هایی برای غلبه بر چالش‌های آب در کشاورزی
میزان آبیاری محصول گوجه فرنگی به فصل کشت و میزان تبخیر و تعرق وابسته است. به طور کلی در روش آبیاری تحت فشار و در فصل تابستان و اوج نیاز آبی گوجه فرنگی در خاک‌های شنی 2 تا 3 مرتبه در هفته به میزان 15 میلی متر و در خاک‌های رسی هر 5 روز به میزان 30 تا 31 میلیمتر نیاز به آبیاری دارد.
توجه داشته باشید که آبیاری بیش از حد علاوه بر هدر رفت آب موجب نرسیدن هوا به ریشه و خشک شدن گیاه می‌شود.
بهترین زمان آبیاری گوجه فرنگی
با توجه به کم بودن میزان تبخیر و تعرق و سوخت و ساز گیاه گوجه فرنگی آبیاری در ساعات اولیه صبح توصیه می‌شود.
دقت داشته باشید که آبیاری در ساعات میانی روز ( ظهر) و ساعات آخری روز ( شب ) ممکن است موجب افزایش هدر رفت آب و بروز برخی از بیماری‌ها در گیاه شود.
مهم ترین عوامل در انتخاب روش آبیاری گوجه فرنگی
در انتخاب روش‌های آبیاری عوامل متعددی نقش دارند از جمله:
- شرایط آب و هوایی
- نیروی کار در دسترس
- نوع و بافت خاک
- نوع و میزان آب در دسترس
- ابعاد و شکل زمین کشاورزی
انواع روش های آبیاری گوجه فرنگی
روش آبیاری سنتی جوی و پشته
در این روش کاشت نشاء های یک ماهه گوجه فرنگی به طریق پشته با جوی عمیق یا پشته با جوی کم عمق که همان سیستم فارو میباشد، انجام می‌شود.
برای آبیاری در این روش بوته‌های گوجه فرنگی توسط آب جریانی در جوی‌های ایجاد شده آبیاری می‌شوند. دوره آبیاری در این روش با توجه به شرایط آب و هوایی و بافت خاک بین 5 الی 10 روز میباشد. هر چه بافت خاک سنگین‌تر و رسی‌تر باشد، با توجه به نگه داشتن بیشتر آب، فاصله بین دو آبیاری بیشتر می‌شود.
این روش یکی از متداول ترین روش های آبیاری گوجه فرنگی به خصوص در مزارع با مساحت کم و کشت سنتی میباشد.
روش‌های توزیع آب در فضای سبز
- روش آبیاری بارانی
روش آبیاری بارانی گوجه فرنگی یکی از انواع روش‌های آبیاری تحت فشار است. این روش آبیاری با توجه به ابعاد زمین، منبع تامین آب، مسائل مالی و اقتصادی و … بصورت‌های مختلف از جمله روش سنتر پیوت، قرقره‌ای، آبپاش، گان، کلاسیک ثابت و … انجام می‌شود، که هر کدام از این سیستم‌ها در صورت طراحی صحیح می‌توانند کارایی مناسب و رضایت‌بخش داشته باشند.
توجه داشته باشید که در این روش به دلیل افزایش رطوبت بر روی برگ و ساقه گیاه ممکن است منجربه بروز بیماری‌هایی برای گیاه شود.
- روش آبیاری قطره‌ای
آبیاری قطره‌ای یا آبیاری به وسیله نوارتیپ یکی دیگر از انواع روش‌های آبیاری گوجه فرنگی میباشد.
در این روش آب توسط پمپ و بعد از عبور از فیلتر به وسیله لوله وارد نوارهای تیپ شده و آبیاری انجام می‌شود. آبیاری قطره‌ای به نسبت آبیاری بارانی از یکنواختی و راندمان بیشتری برخوردار است. و تنها مشکل این روش، تعویض و جایگزینی نوارهای آبیاری تیپ بعد از یک فصل کشت است.
- روش آبیاری قطره‌ای زیر سطحی
روش آبیاری زیرسطحی گوجه فرنگی همان روش آبیاری نوار تیپ است با این تفاوت که در این روش نوارهای آبیاری بجای سطح خاک در زیر سطح خاک قرار میگیرند، که از جمله مزایای این روش میتوان به افزایش راندمان آبیاری به دلیل تبخیر کم، جلوگیری از آسیب فیزیکی به نوارهای آبیاری، جلوگیری از بادبردگی نوارها در مناطق بادخیز و… اشاره کرد.
با توجه به اینکه در این روش آبیاری، لوله‌ها در زیر خاک مدفون شده‌اند، نگرانی اصلی و مهم نشت آب و گرفتگی نازل‌ها از طریق ریشه‌های گیاه است که با توجه به تعویض نوارهای تیپ در هر دوره کشت این نگرانی‌ها به حداقل می‌رسد.
بهترین روش برای آبیاری گیاه گوجه فرنگی در فصل تابستان
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از نوارهای آبیاری تیپ زیرسطحی کارایی مناسب‌تری نسبت به روش آبیاری قطره‌ای و تیپ روی سطحی و روش‌های آبیاری بارانی دارد.
بنابراین برای مناطقی که محدودیت منابع آبی وجود دارد، به منظور حصول حداکثر عملکرد پیشنهاد می‌گردد.
